Tüp Bebekte Natürel Siklus

Natürel siklus tüp bebek tedavisi ilaç kullanılmadığı ya da az kullanıldığı için düşük maliyetlidir. Hasta için daha az yıpratıcıdır ve kadın psikolojik olarak daha rahat olabilmektedir. Her ay adetle başlayarak natürel siklus takibi yapılabilir.

Tüp bebek tedavilerinde bildiğimiz gibi amaç en az 5 yumurta elde ederek oluşan embriyoların içerisinden en iyi gelişim gösteren bir ya da iki embriyonun seçilerek rahime transfer edilmesidir. Böylece olgun yumurtalara en iyi olarak seçilmiş spermleri enjekte ettikten sonra oluşan embriyolardan da en iyi olanları laboratuarda gelişimlerine göre seçip hep bir elemeden geçildiği için tedavi başarısını maksimize etmiş oluyoruz.

Öte yandan bazı olgularda yumurtalıkları en yüksek dozda ilaçlarla bile uyardığımızda fazla yumurta elde edilememektedir. Bu olgular genellikle ileri yaş ya da yumurtalık rezervi kısıtlı kadınlardır. Daha önce yapılan tüp bebek tedavi denemelerinde günlük iğne dozları maksimum dozlara çıkmış olmasına rağmen elde edilen yumurta sayısı 5’in altında genellikle 1-2 tane olmaktadır. Dolayısıyla bu olgularda ilaç kullanımının aslında faydası olmamaktadır. Çünkü normalde adet gören bir kadında her adet döngüsünde 1-2 folikül yani yumurta içeren kesecik gelişip LH hormonu dediğimiz bir hormonun yükselmesi ile yumurtalıktan atılır ve sperm ile tüplerde buluşabilirse gebelik oluşur. Natürel siklusun espirisi de bu fizyolojik mekanizmayı taklit etmektir.

Natürel siklusta adetin 2-3. günü yapılan ultrasonografi ve kan hormon testi değerlendirmesi sonrası sıklıkla hiç ilaç kullanmadan ya da minimal stimulasyon denilen çok az dozda iğnelerle folikül (yumurta içeren kesecik) takibi yapılır. Sıklıkla adetin 8-9. günlerinde folikül boyutları kontrol edilir. Folikül boyutu en az 17 mm olduğunda çatlatma iğnesi olarak tabir ettiğimiz iğne yapılıp ondan 35-36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır. Zaman zaman da kadının kanında LH hormonu yani yumurta olgunlaştırma (çatlatma) işlevi gören hormonun artışı takip edilir ve ona göre yumurta toplama işleminin saati kararlaştırılır.

Tüp bebek tedavi protokollerinden natürel siklusta takip kimlere uygulanabilir?

Sıklıkla daha önce elde edilen yumurta sayısı 1-2 tane olan, yüksek dozda ilaç uygulamalarına rağmen az yumurta veya kötü kalitede embryo elde edilen yumurta rezervi kısıtlı olan ya da ileri yaş kadınlarda kullanımı uygundur.

Peki niye herkesde natürel siklus ile yumurtaları uyarmıyoruz?

Daha ucuz ve kadın için daha az zahmetli bir yöntem olması nedeniyle bu soruyla sık sık karşılaşmaktayız. Natürel siklus normal tüp bebek tedavisine alternatif değildir, sadece yumurta rezervi kısıtlı olgularda kullanılması uygundur. Normal olgularda tüp bebek tedavisi ile %40-60 gebelik oranları elde edilebilirken natürel siklus ile tedavilerde bu oran %5 olarak ifade edilebilir.

Natürel siklusta gebelik oranı niçin daha düşüktür?

İlaçsız olarak uygulanan folikül takibinde sadece 1 ya da zaman zaman 2 folikül gelişecektir. Sıklıkla erken yumurta çatlaması riskini almamak için adetin 8-9. günlerinde ultrasonografi ile folikül boyutu ölçülür ve 17 mm bulduğunda yumurta çatlamadan HCG yani çatlatma iğnesi yapılarak 35-36 saat sonra yumurta toplanır. Bazen folikül boş çıkabilir, içerisinden yumurta gelmeyebilir ya da elde edilen yumurta olgun olmayabilir ve mikroenjeksiyon yapılamayabilir. Yahut olgun yumurtaya sperm enjekte edilir fakat ertesi gün döllenme olmadığı görülebilir. Bir olasılık da embryo oluşur fakat laboratuarda gelişimi takip edilirken hücre bölünmesi durabilir ve transfer için elimizde embryo kalmayabilir. Dolayısıyla tüm bu nedenlerden dolayı natürel siklusta tüp bebek tedavisi ilk tercih olmamalıdır.

Özetle natürel siklusta tüp bebek tedavisinde kadında normalde kendiliğinden gelişen yumurta takip edilir ve olgunlaşınca toplandıktan sonra mikroenjeksiyon ile döllenir. Akabinde embryo oluşursa ve kalitesi iyi ise rahime transfer edilir. Bu yöntem gebelik şansı az olan düşük over rezervi olgularında ve 40 yaş üstü olgularda eğer çift tedaviye devam etmek istiyorsa düşük maliyetli ve her ay yapılabilir olduğundan alternatif olarak değerlendirilebilir. İlaç kullanılmadığından ve her ay kendiliğinden oluşan yumurta takip edildiğinden iyi kalite yumurta elde etme ihtimali yüksektir. Fakat ileri yaş olgularda yumurta kalitesi zaten düşük olduğundan bu yöntemin yumurta kalitesini arttıran bir yöntem olmadığı bilinmelidir. Natürel siklusda tüp bebek uygulaması genç yaşta düşük over rezervi olan olgularda iyi bir alternatiftir.