Tüp Bebek Tedavisi Nedir? Nasıl Yapılır?

Tüp bebek tedavisi en basit şekliyle sperm ve yumurtanın laboratuar ortamında suni döllenmeye tabi tutulması ve oluşan embryonun rahime transfer edilmesi olarak ifade edilebilir. İlk olarak tüplerinde tıkanıklık olan hastalarda uygulanmakta iken günümüzde en sık erkek infertilitesi ve kadında yumurtalama sorunları nedeniyle uygulanmaktadır.

Burada kilit nokta bu sorunun tedavi edilebildiğini bilmektir.

Tüp Bebek Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tüp bebek en sade tanımıyla anne ve baba adaylarından alınan yumurta ve sperm hücrelerinin laboratuar ortamında döllendirilmesi neticesi oluşan embryoların anne rahmine transfer edilmesi yoluyla gebelik elde edilmesidir.
Tüp bebek tedavisi son yıllarda daha sık uygulanan bir tedavi yöntemi olmuştur. Bunda ileri yaşta evlilikler, çocuk sahibi olmanın ertelenmesi, endometriozis gibi hastalıkların kadınlarda daha sık görülmesi, erkek kısırlığının artması, önceden çocuğu olan çiftlerde kısırlık sorununun artması rol oynamaktadır. 

Kısırlık probleminde günümüzde artık en önemli sorun ileri kadın yaşıdır. Bu nedenle kadın yaşı 35 üzeri olduğunda tedavi yöntemlerini gündeme alıp bir an önce çocuk sahibi olmaya çalışmak, evli olmayan ya da çocuk hemen düşünmeyen kadınlarda da yumurta dondurma konusunda bilgi ve farkındalığı arttırmak çok önemlidir. Daha detaylı bilgileri "Tüp bebek nasıl yapılıyor" yazımızı inceleyebilirsiniz.

Tüp Bebek Tedavisine Başlarken Hangi Testler Yapılır?

Tüp bebek tedavisinde başarılı olmak için bilgili bir hekimin değerlendirmesi ve kısırlık sorununun nedenini ortaya koyması ilk ve en önemli faktördür. Yapılan değerlendirme ve tetkikler sonrası tüp bebek tedavi planı oluşturulur ve tedavide başarıyı arttırmak için hem erkek hem kadın için bazı testler  yapılır.

Erkekler İçin Testler

1. Sperm Analizi: Erkek infertilitesini teşhis etmede semen analizinin ayrıntılı değerlendirmesi önemlidir. spermiyogramda sperm sayısı, hareketi ve yapısı (morfolojisi) değerlendirilir.

Sonuca göre hormon testleri, üroloji muayenesi, genetik testler, sperm fonksiyon testleri ve DNA fragmantasyon testleri yapılabilmektedir.

Kadınlar İçin Testler

• Yumurtalık kapasitesini ve yumurtlama problemlerini değerlendirmeye yönelik testler: Anti-müllerian hormon (amh), prolaktin, tsh başlıca istenen testlerdir. yine açlık kan şekeri ve insülin düzeyleri de yumurtlama düzensizliği olan polikistik over hastalığı olgularında istenmektedir.
• Histerosalpingografi (Rahim filmi): Hsg tüplerin açıklığını ve görevlerini yerine getirme yeteneğine sahip olup olmadığını saptamak, servikal kanal ve rahim içerisinde yer kaplayan oluşum ve anomalileri görebilmek amacıyla yapılır.
• Genetik testler: İnfertiliteye sebep olan genetik bir durum olup olmadığını anlamak amacıyla yapılabilir.
• Pelvik ultrasonografi: Rahim ve yumurtalıkları incelemek için ultrasonografi yapılır. Rahimde polip, myom, doğuştan anomali varsa görülecektir. Yine yumurtalık kapasitesi ve patolojileri de ultrasonografi ile değerlendirilebilir. Şüpheli durumlarda 3 boyutlu ultrasonografi de çok faydalı bilgiler verebilmektedir.
• Laparoskopi: Laparoskopi göbekten ince bir kamera ile karın içerisini değerlendirdiğimiz endoskopik bir yöntemdir. Rahim anomalilerinin tanı ve tedavisinde, yumurtalık kistlerinde, tüplerle ilgili patolojilerde ve endometriozis tedavisinde laparoskopi kıymetlidir.
• Histeroskopi: Histeroskopi rahim iç boşluğunu endoskopik olarak değerlendirdiğimiz bir yöntemdir. Anestezi gerektirmez. Fakat bazı olgularda histeroskopiyi anestezi altında yapmak konfor açısından gerekebilir. Rahim içerisinde polip, myom gibi yer kaplayan patolojiler tespit edildiğinde ya da rahim filminde septum (perde) gibi rahim anomalileri saptandığında histeroskopi ile bu patolojileri tedavi etmek mümkündür.

Tüp Bebek Tedavisinde Başarı Oranları Nedir?

Tüp bebekte günümüzde transfer başına ortalama %55-60 gebelik elde edilebilir. Fakat asıl başarı “eve canlı bebek götürme oranı” olarak açıklanır. Yaşa bağlı olarak, 35 yaşından genç kadınlarda yaklaşık %45 olan bu oran, 35-37 yaş arasında %30-35, 38-40 yaş arasında %20-25, 41-42 yaş arasında %12-15, 42 yaşın üzerinde ise %4-5 olabilir.

Tüp Bebek Tedavisi Kimlere Uygulanır?

• Tüpleri tıkalı olan, enfeksiyon, dış gebelik nedenlerle tüpleri alınmış olan hastalar
• Yumurtalık kisti, kanseri, endometrioma gibi yumurtalık rezervi azaltabilen ameliyat olan hastalar
• Yumurtlama problemleri olan polikistik over hastalığı, yumurtalık sayısı ve kalitesinin azaldığı ileri yaş anne adayları
• Kadında vaginismus, erkekte boşalma ile ilgili problem yaşayan hastalar
• Doğuştan sperm kanalları gelişmemiş veya sonradan geçirilmiş iltihabi hastalıkları olan ve sperm kanalları tıkanan erkekler. Bu hastaların testislerinden enjektör ile aspirasyon yapılarak sperm elde edilebililir ve tüp bebek tedavisinde kullanılabilmektedir.
• Diğer tedavi yöntemleri ile gebelik elde edilemeyen çiftler
• Genetik problemleri olan çiftler

Tüp Bebek Tedavisi Kaç Gün Sürer?

Tüp bebek tedavisi sanılanın aksine zahmetli ve uzun süren bir tedavi değildir. Fakat tüp bebek tedavisine karar veren bir çift geldiğinde ön değerlendirme süreci olur ve bazı tetkik ve tahliller ile çift tedaviye başlamadan önce ayrıntılı değerlendirilir. Bazen bu değerlendirme süresi tetkikler nedeniyle uzun sürebilir. Örneğin çiftin daha önce tekrarlayan düşükleri varsa genetik testler istenir ki bu testlerin sonuçlanması en az üç hafta sürer. Dolayısıyla bu tüp bebek tedavisi öncesi değerlendirme süreci her çiftte farklı sürmektedir, tüp bebek tedavisi öncesi çiftin değerlendirilmesi ne kadar iyi olursa tedavi başarısı da o kadar yüksek olacaktır.

Tüp Bebek Tedavisi Kaç Aşamadır?

Tüp bebek tedavisi toplamda 5 aşamaya ayrılır.

• Yumurtalıkların uyarılması
• Yumurtaların toplanması
• Döllenme ile embriyo oluşturulması
• Embriyo gelişimi
• Embriyo transferi

Tüp Bebek Tedavisinde Hangi İlaçlar Kullanılır?

Tüp bebek ve infertilite tedavisinde kullanılan ilaçlar genellikle yumurtalıkları uyarmaya yönelik hormonal içerikli ilaçlardır. Bu hap ya da iğneler yumurta uyarımını kontrollü bir şekilde sağlamak için kullanılır. Klomifen sitrat, letrozol içeren haplarla ya da FSH, LH, HMG içeren iğnelerle tedavi sürdürülür. Bu ilaçların uygulama şekilleri ve dozları kişiye göre belirlenir. Yumurtalar belli boyuta ulaştığında çatlatma iğnesi tabir edilen iğnelerle yumurtalar olgunlaştırılmaktadır. Tedavide kulanılan iğnelerin hepsi göbekten uygulanmakta, hastalar kendi kendilerine tedavilerini yürütebilmektedir. Ayrıca folik asit içeren haplar ve transfer sonrası progesteron içeren fitil ya da iğneler, antibiyotikler ve zaman zaman kan sulandırıcı iğne ya da haplar da tedavilerde kullanılmaktadır.

Tüp Bebek Tedavisinde Anne Yaşı Kaç Olmalı?

Yumurtalık kapasitesinin iyi olduğu kabul edilen 40 yaş ve üstü kadınlarda preimplantasyon genetik tanı uygulanarak %25-30 civarında gebelik elde edilebilmektedir.

Tüp Bebek Tedavisinde Nasıl Beslenmeli?

• Tüp bebek tedavisinde başarıyı artıran en önemli etkenlerden biri ideal kiloda olmaktır. Tedaviye başlamadan önce ideal kiloyu yakalamak için diyetisyen yardımı alınmalıdır.
• Tüp bebek tedavisi sürecinde sıvı almak gerekir. Kola, çay, maden suyu ve diğer içecekler yerine günde en az 2-3 litre su tüketilmelidir.
• Tüp bebek tedavisi süresince nohut, kuru fasulye, barbunya tüketilmelidir. Haftalık yemek programında en az 2 gün kuru baklagiller kullanılmalıdır.
• Protein, mineral ve omega3 bakımından en zengin besin balık olduğundan, haftada en az 3 kez balık tüketmek, tedavi başarısını etkiler.
• Kızartma, ızgara pişirme yöntemleri yerine; haşlama, buğulama, fırında pişirme yöntemleri tercih edilmelidir. Ayrıca makarna ve sebzeler çok fazla haşlanmadan tüketilmelidir.
• Folik asit bakımından zengin yeşil yapraklı sebzeler, fındık, badem gibi kuruyemişler tercih edilebilir.
• Şeker yerine kullanılan tatlandırıcılar, tüp bebek tedavi sürecinde hiç kullanılmamalı ve bırakılmalıdır.
• Sigara içiliyorsa bırakılmalı, sigara içilen ortamlardan uzak uzak durulmalıdır.